Bazı Elementlerin Kullanım Alanları (7. Sınıf-8.Sınıf Fen Bilimleri)

Periyodik tabloda elementler benzer kimyasal ve fiziksel özelliklerine göre metal, ametal ve yarı metal olarak sınıflandırılmıştır. Ancak her elementin kendine has özellikleri ve yaygın kullanım alanları vardır. Aşağıda bazı elementlerin özelliklerine ve kullanım alanlarına örnekler verilmiştir.

Hidrojen (H) Elementinin Kullanım Alanları

Hidrojen Elementinin Kullanım Alanları

Periyodik tablonun ilk elementi, en basiti ve en hafifi olan ve suyun yapısında bulunan hidrojen elementi;

• Ticari gübrelere azot bağlanmasında,
• Katı ve sıvı yağların doyurulma işleminde,
• Amonyak ve hidroklorik asit gibi bileşiklerin elde edilmesinde,
• Kaynak yapımında,
• Hidrojen balonlarının şişirilmesinde,
• Petrolün işlenmesiyle yakıt olarak roketlerde hidrojen kullanılır.
• Evrenin yaklaşık %90’ını oluşturur.
• Çevre dostu olan hidrojen, doğal gaz ve benzine alternatif olarak kabul edilmesinin yanında, kimyasal işlemlerde, metalürjide ve rafinerilerde de kullanılabilecek niteliktedir.

Helyum (He) Elementinin Kullanım Alanları

Helyum Elementinin Kullanım Alanları

Hidrojenden sonra en hafif gazdır. Renksiz, kokusuz olan ve soy gaz olduğu için tepkimeye girmeyen helyum elementi;

• Havadan hafif olduğundan zeplin ve balon gibi hava araçlarında,
• Germanyum ve silisyum kristallerinin yapımında,
• Titanyum ve zirkonyum gibi elementlerin elde edilmesinde,
• Kaynakçılıkta, rüzgâr tünellerinde ve derin dalış tüplerinde,
• Düşük sıcaklık araştırmalarında ve nükleer enerji santrallerinde “soğutucu” olarak,
• Tıpta organların görüntülenmesi ve kanser teşhisinde de kullanılmaktadır.

Bor (B) Elementinin Kullanım Alanları

Bor Elementinin Kullanım Alanları

Dünya Bor(B) rezervlerinin yarıdan fazlası Türkiye’de bulunmaktadır. Doğada az bulunan, yarı metal olan ve çok geniş kullanım alanı bulunan bor elementi;

• Cam ve seramik sanayi, temizleme ve beyazlatma sanayi, yanmayı önleyici madde yapımı, tarım, metalürji ve nükleer uygulamalarda,
• Ayırt edici yeşil renginden dolayı fişek yapımında,
• Ateşleyici olarak roketlerde,
• Yalıtımda kullanılan cam elyaf üretiminde,
• Çamaşır ağartmada kullanılan ürünlerin(deterjan gibi.) üretiminde,
• Borik asit adı verilen bileşiği tekstil alanında,
• Titanyum ve tungsten ile birlikte kullanımı sonucunda, ağırlığı düşük ancak ısıya karşı dirençli alaşımlar elde edilmesinde kullanılır.

Karbon (C) Elementinin Kullanım Alanları

Karbon Elementinin Kullanım Alanları

Ametal olan Karbon elementinin doğadaki en saf hali elmas ve grafittir. Daha az saflıkta ise madenkömürü, kokkömürü ve odun kömürünün yapısında bulunur. Karbon bilinen elementlerin en çok yönlü olanıdır. Yani en fazla bileşik oluşturanıdır diyebiliriz. Öyle ki doğadaki bileşiklerin %94’ü karbon elenti içerir. Tüm organik bileşiklerin yapısına giren karbon elementi;

• Sıvı yağların sudan arındırılmasında,
• Demir ve alaşımlarının işlenmesinde,
• Çelik yapımında,
• Nükleer tepkimelerin kontrolünde,
• Lastiklerin renklendirilmesinde,
• Plastik sanayisinde,
• Boya pigmentlerinin ve yağlayıcı maddelerin yapımında kullanılır.

Azot (N) Elementinin Kullanım Alanları

Azot Elementinin Kullanım Alanları

Atmosferin %78’ini oluşturan ve tüm canlı dokularda bulunan azot elementi;

• Besinlerin ve kimyasalların saklanmasında,
• Yüksek sıcaklıklarda yanma riskini azaltmak için uçak lastiklerinde (nitrojen olarak),
• Gübrelerin bileşiğinde bulunan ve plastik endüstrisinde de önemli yeri olan üre maddesinin elde edilmesinde(amonyak olarak) kullanılır.

Ayrıca azot, proteinler başta olmak üzere organik bileşiklerin yapısında yer alan çok önemli bir elementtir.

Oksijen (O) Elementinin Kullanım Alanları

Oksijen Elementinin Kullanım Alanları

Atmosferin %21’ini oluşturan ve solunumda kullanılan oksijen elementi;

• Hastanelerde, solunum rahatsızlıkları gösteren hastaların tedavisi için,
• Çelik üretimi, kaynak yapımı, suyun saflaştırılması ve beton yapımında kullanılır.

Ayrıca, paslanma olayı oksijenin varlığında gerçekleşir.

Neon (Ne) Elementinin Kullanım Alanları

Neon Elementinin Kullanım Alanları

Doğada dağılmış olarak ve çok küçük yüzdelerde, yalnızca atmosferde değil, aynı zamanda yeraltından çıkan doğalgazların bileşiminde de bulunan ve renksiz bir gaz olan neon elementi;

• Çoğunlukla aydınlatmada;
• Argon,kripton ve ksenon gibi öbür soy gazlarla beraber reklam amacına yönelik aydınlatıcı tüplerinin doldurulmasında;
• Yüksek voltaj göstergeleri, paratonerler ve televizyon tüplerinde,
• Gaz lazerlerinin yapımında helyumla birlikte kullanılır.

Sıvı neon, ticari olarak da elde edilerek soğutucu olarak kullanılmaktadır.

Sodyum (Na) Elementinin Kullanım Alanları

Sodyum Elementinin Kullanım Alanları

Doğal bileşiklerin içinde (özellikle NaCl) bol miktarda bulunan sodyum elementi;

• Yapılarını geliştirmek için bazı alaşımlarda,
• Yağlı asitlerle birlikte sabunlarda,
• Metallerin yüzeyini temizleyip düzgünleştirme amacıyla,
• Erimiş tuzları saflaştırmada,
• Sodyum buharlı lambalarda aydınlatma amacıyla ve
• Eczacılık, tarım ve fotoğrafçılık alanlarında,
• Sokak aydınlatmaları, piller, cam yapımı ve sofra tuzu elde edilmesinde,
• Sıvı sodyum, nükleer santrallerde soğutucu olarak,
• Potasyumla birlikte oluşturduğu alaşımı, önemli bir ısı ileticisi olarak,
• Mutfaklarda kabartma tozu olarak kullanılır.

Alüminyum (Al) Elementinin Kullanım Alanları

Alüminyum Elementinin Kullanım Alanları

Doğada genellikle boksit cevheri halinde bulunan ve oksitlenmeye karşı üstün direnci olan alüminyum elementi;

• Kolay soğuyup ısıyı emen bir metal olması nedeniyle soğutma sanayinde,
• Spot ışıklarda,
• Mutfak gereçleri yapımında,
• Hafiflik esas olan araçların yapımında (uçak, bisiklet, otomobil motorları, motosikletler vb.),
• Füze yapımında,
• Teleskop aynaları kaplamalarında,
• Dekoratif kâğıtların yapımında,
• Elektrik enerjisi iletim hatlarında da belli oranlarda kullanılır.

Silisyum (Si) Elementinin Kullanım Alanları

Silisyum Elementinin Kullanım Alanları

Yeryüzünde en çok bulunan elementlerden birisi silisyum elementi yarı iletken özelliğe sahip oluşu ve doğada, ormanda, doğal yaşamda çok bulunmasından dolayı;

• Transistör,diyot ve hafızalarda,
• Entegre devrelerve bilgisayarlar parçalarında,
• Kum ve kil formu, beton ve tuğla yapımında,
• Emaye ve çanak çömlek yapımında,
• Çeliğin bileşiminde,
• Elektronik mikroçiplerin yapımında yarı iletken olarak kullanılır.
• Bitkilerin ve insan iskeletinin yapısında bulunur. Ayrıca silikon da bir silisyum bileşiğidir.

Fosfor (P) Elementinin Kullanım Alanları

Fosfor Elementinin Kullanım Alanları

İnsan vücudunda kalsiyumdan sonra en fazla bulunan fosfor elementi;

• Petrokimya, gübre, çimento, cam ve seramik sanayi gibi birçok alanda,
• Sodyum ampullerinin yapımında kullanılan camların elde edilmesinde,
• Havai fişek, kibrit, deterjan ve diş macunu yapımında,
• Zararlılarla mücadelede yararlanılan çoğu kimyasalın bileşiminde kullanılır.

Kükürt (S) Elementinin Kullanım Alanları

Kükürt Elementinin Kullanım Alanları

Doğada yaygın olarak bulunan kükürt elementi;

• Kimyasal özelliği nedeniyle tarım alanlarının ilaçlanması,
• Asfalt yapımı, kimya ve boya sanayisinde,
• Siyah barutun ve pillerin temel bileşenlerinde,
• Mantar oldurucu kimyasalların yapımında,
• Doğal kauçuğun yapımında,
• Fosfat içerikli gübrelerin yapısında,
• Tarımda, kurutulmuş meyvelerin ağartılmasında kullanılır.
• Yağların, vücut sıvılarının ve iskelet için gerekli minerallerin yapısında bulunur.
• Ticari acıdan en fazla değer taşıyan bileşiği sülfürik asittir.

Bir önceki yazımız olan 8. Sınıf Metaller-Ametaller-Yarı Metaller Konu Anlatımı başlıklı yazımızda 8. Sınıf Maddenin Yapısı ve Özellikleri Konu Anlatımı, 8. Sınıf Periyodik Tablo Konu Anlatımı ve 8.Sınıf Fen Bilimleri Konu Anlatımı hakkında bilgiler verilmektedir.

Google arama terimleri:

• 8 sınıf fen notları
• https://www fenehli com/elementlerin-kullanim-alanlari/
• elementlerin kullanım alanları
• 8 sınıf elementlerin kullanım alanları